Actinic granuloma

46-letni mężczyzna zgłosił się z 2-letnią historią bezobjawowych, rumieniowych, pierścieniowych blaszek na górnej części klatki piersiowej (ryc. 1), szyi, górnej części pleców i grzbietach rąk (ryc. 2). Zmiany zaczynały się jako małe grudki, które powoli powiększały się odśrodkowo, tworząc pierścieniowe blaszki z zanikowymi centrami. Rutynowe badania laboratoryjne, testy na obecność przeciwciał przeciwjądrowych i ekstrahowalnego antygenu jądrowego były ujemne lub w granicach normy. Badanie histopatologiczne było zgodne z ziarniniakiem aktynowym (Dodatek 1, dostępny na stronie www.cmaj.ca/lookup/suppl/doi:10.1503/cmaj.190120/-/DC1). Doradziliśmy naszemu pacjentowi ochronę przeciwsłoneczną i przepisaliśmy doustny prednizolon w dawce 30 mg/d, zmniejszając dawkę o 5 mg/tydzień, aż do osiągnięcia dawki 5 mg/d, którą kontynuowaliśmy przez 3 miesiące. W tym czasie zmiany u naszego pacjenta uległy spłaszczeniu i nie pojawiły się nowe zmiany.

Ziarniniak aktyniczny jest przewlekłą, łagodną chorobą ziarniniakową występującą u osób w średnim wieku, które w przeszłości były intensywnie eksponowane na słońce. Ziarniniak ten zazwyczaj występuje w postaci pierścieniowatych blaszek z uniesionymi rumieniowymi brzegami i zanikowymi centrami na obszarach wystawionych na działanie promieni słonecznych. Zmiany mogą początkowo występować w postaci rumieniowych grudek, a następnie stopniowo rozszerzać się odśrodkowo i przekształcać w bezobjawowe pierścieniowe lub linijne blaszki o uniesionych brzegach. W badaniu histopatologicznym stwierdza się naciek ziarniniakowy skóry z histiocytami otoczonymi wieloma wielojądrowymi komórkami olbrzymimi zawierającymi zwyrodniałe włókna elastyczne.1

Uważa się, że komórkowa odpowiedź autoimmunologiczna skierowana przeciwko uszkodzonym włóknom elastycznym wywołuje ziarniniakowe zapalenie.1 Gdy zmiany przypominające ziarniniaka aktynowego znajdują się w miejscach nieosłoniętych, wysypka jest opisywana jako pierścieniowy ziarniniak olbrzymiokomórkowy. Diagnostyka różnicowa obejmuje grzybicę skóry, sarkoidozę, podostry toczeń rumieniowaty, ziarniniaka obrączkowatego i inne zakaźne choroby ziarniniakowe, ale można je łatwo rozróżnić na podstawie cech histopatologicznych i wyników badań laboratoryjnych. Leczenie obejmujące chlorochinę, steroidy śródskórne lub systemowe, cyklosporynę, izotretynoinę, acitretin i leczenie laserowe było próbowane ze zmiennym powodzeniem.2,3