Aureus

Aureus (pl. aurei, 'złoty’, używany jako rzeczownik) był złotą monetą starożytnego Rzymu wycenianą pierwotnie na 25 czystych srebrnych denarów. Aureus był regularnie emitowany od I wieku p.n.e. do początku IV wieku n.e., kiedy to został zastąpiony przez solidusa. Aureus był mniej więcej tej samej wielkości co denarius, ale cięższy ze względu na większą gęstość złota (w przeciwieństwie do srebra).

Aureus wybity w 193 roku przez Septymiusza Sewera dla uczczenia XIV Gemina Martia Victrix, legionu, który ogłosił go cesarzem

Przed czasami Juliusza Cezara aureus był bity rzadko, prawdopodobnie dlatego, że złoto było postrzegane jako znak nierzymskiego luksusu. Cezar bił monetę częściej i ustandaryzował jej wagę na 1 40 {displaystyle {tfrac {1}{40}}. funta rzymskiego (około 8 gramów). August (r. 29 p.n.e.-14 n.e.) określił wartość sestertiusa na 1 100 {{displaystyle {{tfrac {1}{100}}}} aureusa.

Masa aureusa została zmniejszona do 1 45 {displaystyle {tfrac {1}{45}} funta (7,3 g) za panowania Nerona (r. 54-68). Mniej więcej w tym samym czasie nieznacznie spadła też czystość srebrnej monety.

Aureus Oktawiana, ok. 30 p.n.e.

Po panowaniu Marka Aureliusza (r. 161-180) produkcja aurei zmalała, a waga spadła do 1 50 {{tfrac {1}{50}}} funta (6,5 g) do czasów Caracalli (r. 211-217). W III wieku wprowadzono złote monety w różnych ułamkach i wielokrotnościach, co utrudniało określenie zamierzonego nominału złotej monety.

Solidus został po raz pierwszy wprowadzony przez Dioklecjana (r. 284-305) około 301 roku n.e., wybity w cenie 60 do funta rzymskiego czystego złota (a więc ważący około 5,5 g każdy) i o początkowej wartości równej 1000 denarów. Solidus Dioklecjana był jednak wybijany tylko w niewielkich ilościach, a zatem miał minimalny wpływ na gospodarkę.

Solidus został ponownie wprowadzony przez Konstantyna I (r. 306-337) w 312 r. n.e., zastępując na stałe aureusa jako złotą monetę Imperium Rzymskiego. Solidus był wybijany w proporcji 72 do rzymskiego funta czystego złota, a każda moneta ważyła 24 grecko-rzymskie karaty, czyli około 4,5 grama złota na monetę. Do tego czasu solidus był wart 275 000 coraz bardziej zdeprecjonowanych denarów.

Jednakże, niezależnie od rozmiaru i wagi aureusa, czystość monety była mało zmieniona. Analiza rzymskiego aureusa pokazuje, że poziom czystości był zazwyczaj zbliżony do 24 karatowego złota, a więc przekraczał 99% czystości.

W związku z gwałtowną inflacją spowodowaną przez rząd rzymski, który emitował monety z metali nieszlachetnych, ale odmawiał przyjęcia czegokolwiek innego niż srebro lub złoto do płacenia podatków, wartość złotego aureusa w stosunku do denara drastycznie wzrosła. Na inflację wpływ miało również systematyczne osłabianie srebrnego denara, który w połowie III wieku praktycznie nie zawierał już srebra.

W 301 roku jeden złoty aureus był wart 833⅓ denarów; w 324 roku ten sam aureus był wart 4350 denarów. W 337 roku, po konwersji Konstantyna na solidus, jeden solidus był wart 275 000 denarów i wreszcie, do 356 roku, jeden solidus był wart 4 600 000 denarów.

Dziś, aureus jest bardzo poszukiwany przez kolekcjonerów ze względu na jego czystość i wartość, a także jego historyczne zainteresowanie. Aureus jest zazwyczaj znacznie droższy niż denar wydany przez tego samego cesarza. Na przykład, na jednej z aukcji, aureus Trajana (r. 98-117) został sprzedany za 15 000 dolarów, a srebrna moneta tego samego cesarza za 100 dolarów. Najdroższym kiedykolwiek sprzedanym aureusem był ten wyemitowany w 42 r. p.n.e. przez Marcusa Juniusa Brutusa, zabójcę Gajusza Juliusza Cezara, którego cena osiągnęła 3,5 miliona dolarów w listopadzie 2020 roku. (Przykład tej monety znajduje się w stałej ekspozycji w British Museum w Londynie). Aureus, wydany przez cesarza Aleksandra Severusa (r. 222-235), ma obraz Koloseum na rewersie i miał cenę zrealizowaną w wysokości 920 000 dolarów w 2008 roku. Aureus z twarzą Allectusa został wylicytowany w Wielkiej Brytanii za 552 000 funtów w czerwcu 2019 r.

.