Jean Anouilh

Jean Anouilh (23 czerwca 1910 – 3 października 1987) był jednym z czołowych francuskich dramaturgów XX wieku. Był najbardziej znany ze swoich umiejętności dramaturgicznych i nacisku na rzemiosło literackie. Do jego najbardziej znanych dzieł należą uaktualniona wersja Antygony i Becket, ou l’honneur de Dieu. Anouilh odszedł od dominujących elementów nowoczesnego teatru, realizmu i naturalizmu, na rzecz bardziej artystycznych problemów. W swoich sztukach wykorzystuje niektóre elementy teatru szekspirowskiego, m.in. stosuje techniki flash forward i flash back, a także technikę „play within a play”. W swoich wcześniejszych utworach badał relacje jednostki w nowoczesnym społeczeństwie oraz konflikt między indywidualnymi pragnieniami a problemami społecznymi. Jego zaktualizowane traktowanie Antygony reprezentuje skrajny element jednostki, która nie ugnie się pod presją społeczną i która płaci wysoką cenę za swój upór.

Życie i twórczość

Urodził się w Cérisole, małej wiosce na obrzeżach Bordeaux i miał baskijskie pochodzenie. Jego ojciec był krawcem i Anouilh utrzymywał, że odziedziczył po nim dumę z sumiennego rzemiosła. Może zawdzięczał swoje artystyczne skłonności matce, skrzypaczce, która zarabiała na skromny budżet rodziny, grając w sezonie letnim w orkiestrze kasyna w pobliskim nadmorskim kurorcie Arcachon.

Anouilh uczęszczał do école primaire supérieure, gdzie uzyskał wykształcenie średnie w Collège Chaptal. Jean-Louis Barrault, późniejszy wielki francuski reżyser, był uczniem tam w tym samym czasie i wspomina Anouilh jako intensywny, raczej dandified postać, która ledwo zauważył chłopca około dwa lata młodszy od siebie. Anouilh zapisał się na studia prawnicze na Uniwersytecie Paryskim, ale porzucił je już po osiemnastu miesiącach, gdy znalazł zatrudnienie w branży reklamowej. Lubił tę pracę i niejednokrotnie mówił z przekorną aprobatą o lekcjach klasycznych cnót zwięzłości i precyzji języka, których nauczył się podczas redagowania tekstów.

W 1932 roku jego pierwsza sztuka, L’Hermine, napisana w 1929 roku, poniosła klęskę, ale w ślad za nią poszedł szereg innych. Przez lata borykał się z biedą, wystawiając kilka sztuk, aż w końcu został sekretarzem wielkiego aktora-reżysera Louisa Jouveta. Szybko odkrył, że nie potrafi dogadać się z tym surowym człowiekiem i opuścił jego firmę. Podczas nazistowskiej okupacji Francji Anouilh nie opowiedział się otwarcie po żadnej ze stron, choć opublikował sztukę Antygona, często uważaną za jego najsłynniejsze dzieło. Sztuka ta w alegoryczny sposób krytykuje kolaborację z nazistami. Trzymając się z dala od polityki, Anouilh starł się również z Charlesem de Gaulle’em w latach 50. Sam Anouilh pogrupował swoje sztuki na podstawie dominującego w nich tonu: „czarny” (tragedie i realistyczne sztuki), „różowy” (gdzie dominuje fantazja), „genialny” („różowy” i „czarny” połączone w środowiskach arystokratycznych), „jarring” („czarne” sztuki z gorzkim humorem), „kostiumowy” (postacie historyczne występują), „barokowy”, i moje porażki (mes fours).

Był wybitnym pisarzem z wyjątkową zdolnością do craftingu szerokiego spektrum genialnych arcydzieł. W 1970 roku jego praca została uznana z Prix mondial Cino Del Duca.

Anouilh poślubił aktorkę Monelle Valentin w 1931 roku i wkrótce potem miał dziecko. Zmarł w Lozannie, w Szwajcarii.

Antygona

Antygona to tragedia inspirowana mitologią grecką i sztuką o tym samym tytule (Antygona, autorstwa Sofoklesa) z V wieku p.n.e. W języku angielskim jest często odróżniana od swojego antecedenta poprzez wymawianie jej w oryginalnej francuskiej formie, w przybliżeniu „Ante-GŌN.”

The play was first performed in Paris on February 6, 1944, not insignificantly during the Nazi occupation. Porównanie między okupacją francuską a sztuką jest czasem rysowane, postać Antygony reprezentuje odważnych członków francuskiego ruchu oporu, podczas gdy jej wuj Créon reprezentuje kolaborantów niemieckich okupantów, jednak taka interpretacja jest nieco uproszczona i nie jest zbyt pomocna w zrozumieniu głębszych tematów sztuki.

Tak jak w micie i oryginalnej sztuce, akcja toczy się po bitwie o Thèbes, w której obaj bracia Antygony zostali zabici. Créon, obecnie król, zadecydował, że podczas gdy brat Antygony, Etéocle, powinien otrzymać zwyczajowy pochówek z szacunkiem, Polinejkesa musi zostać pozostawiona jako padlina dla padlinożerców. Antygona decyduje się na próbę pochowania Polinejkesa i zostaje przyprowadzona przed oblicze Créona jako więzień. Kreon próbuje przeoczyć wykroczenie, być może dlatego, że Antygona jest zaręczona z jego synem Hémonem, ale Antygona odmawia przyjęcia odpowiedzialności za swoje czyny, niezależnie od tego, czy są one postrzegane jako wina czy zasługa. Zwrot w tej wersji polega na tym, że Créon nie jest pewien i nie dba o to, które ciało leży na chodniku, i zdecydował, że będzie to Polinice. W ten sposób szlachetna sprawa, której Antygona była orędowniczką w dramacie Sofoklesa, zostaje tutaj podważona. Antygona nie wybiera już szlachetnie śmierci; w sztuce Anouilha odrzuca ona życie jako rozpaczliwie bezsensowne, ale bez afirmatywnego wyboru szlachetnej śmierci. Sednem sztuki jest długi dialog między Créonem i Antygoną dotyczący natury władzy, losu i wyboru, podczas którego Antygona mówi: „Pluję na twoje szczęście! Pluję na waszą ideę życia – tego życia, które musi trwać, choćby nie wiem co. Wszyscy jesteście jak psy, które liżą wszystko, co powąchają. Wy z waszą obietnicą nędznego szczęścia – pod warunkiem, że człowiek nie żąda od życia zbyt wiele. Ja chcę wszystkiego od życia, chcę; i chcę tego teraz! Chcę tego całkowicie, całkowicie: w przeciwnym razie odrzucam to! Nie będę umiarkowany. Nie zadowolę się kawałkiem ciasta, który mi ofiarujesz, jeśli obiecam, że będę grzeczną dziewczynką. Chcę być pewna wszystkiego właśnie tego dnia; pewna, że wszystko będzie tak piękne, jak wtedy, gdy byłam małą dziewczynką. Jeśli nie, chcę umrzeć!”

Although Anouilh oparł swoją sztukę na sztuce Sofoklesa o tym samym tytule, istnieją znaczące różnice. Obejmują one brak ślepego proroka Tejrezjasza (który był głównym bohaterem „Antygony” Sofoklesa), zastąpienie Ody chóralnej jedną postacią reprezentującą chór, oraz dodanie niani, która opiekuje się dwiema córkami Edypa.

Analiza

W wielu swoich sztukach Jean Anouilh przedstawia czytelnikowi uderzającą i nieuniknioną dychotomię między idealizmem a realizmem. Pucciani mówi nam, że „u Anouilha nie istnieje środkowa płaszczyzna niejednoznaczności, gdzie ten konflikt zostaje rozwiązany”. Można to zauważyć w jego sztuce Le Voyageur Sans Baggages, gdzie główny bohater Gaston, jest weteranem I wojny światowej, który cierpi na amnezję. Nie pamięta swojej przeszłości, która była wypełniona jego moralną deprawacją (spał z żoną swojego brata i poważnie zranił swojego najlepszego przyjaciela, wśród przykładów). Ta moralna deprawacja kłóci się nieodmiennie ze skrajną czystością, którą teraz prezentuje, i jest antytezą jego przeszłości. W innej sztuce, L’Hermine, główny bohater znajduje się w świecie, który jest wrogi jego romantycznemu idealizmowi. W L’Hermine, miłość jest do walki nieubłagany i daremne walki z pieniędzy, statusu społecznego, ambicji i lax morals.

Większość pracy Jean Anouilh reprezentuje walkę między idealizmem i realizmem, między jednostką, przedstawiony jako beznadziejny romantyk, i społeczeństwa, zamknięty w wiecznej walce, ponieważ jego pragnienie nie może być spełnione w i przez społeczeństwo. W niektórych utworach, takich jak Pièces Roses, bohater znajduje kompromis – nie idealny, ale możliwy do zaakceptowania, dzięki któremu może żyć swoim życiem. Ale w Pièces Noires Anouilha walka jest przegrana od samego początku, a bohater jest skazany na wstrząsający los.

Legacy

Anouilh był jednym z mistrzów nowoczesnego dramatu. Jego wpływ wykraczał poza francuską scenę, a jego najlepsze sztuki zyskały międzynarodową sławę. Szczególnie w swoich późniejszych dziełach zaczął traktować absurdalne elementy ludzkiego losu i wpłynął na rozwój Teatru Absurdu.

Dzieła

• L’Hermine (Łasiczka) (1931)
• Mandarynka (1933)
• Y avait un prisonnier (Był sobie więzień) (1935)
• Le voyageur sans bagage (Podróżnik bez bagażu) (1937)

.

• La sauvage (Niespokojne serce) (1938)
• Le Bal des Voleurs (Karnawał złodziei) (1938)
• Léocadia (Czas zapamiętany) (1940)
• Eurydyka (Punkt wyjścia i legenda kochanków) (1941)
• Le rendez-vous de Senlis (Rendez-vous w Senlis i Kolacja z rodziną) (1941)
• Antygona (1942)
• Roméo et Jeannette (Romeo i Jeannette) (1946)
• L’Invitation au Château (Ring Round the Moon) (1947)
• Ardèle ou la Marguerite (Ardèle; Krzyk pawia) (1948)
• La répétition ou l’amour puni (Próba) (1950)
• Colombe (Mademoiselle Colombe) (1951)
• La valse des toréadors (Walc torreadorów) (1952) Toreadors) (1952)
• L’Alouette (The Lark) (1952)
• Ornifle ou le courant d’air (Ornifle or It’s Later than you Think) (1955)
• Pauvre Bitos ou le dîner de têtes (Poor Bitos, or The Masked Dinner) (1956)
• The Hurler or the Loving Reactionary (The Fighting Cock) (1959)
• Little Moliere (1959)
• Becket or The Honor of God (1959)
• The Cave (The Cavern) (1961)
• The Baker, The Baker and the Little Shopkeeper (1968)
• Drogi Antoine; lub Miłość, która się nie udała (1969)
• Złota rybka; albo Mój Ojciec, The Goldfish (1970)
• You Were So Nice When You Were Young (1972)
• Mr Barnett (1974)
• The Arrest (1975)
• Dear Zoizeaux (1976)
• Vive Henri IV (1978)
• La Culotte (1978)
• La Foire d’empoigne (Catch as Catch Can) (1979)
• Le Nombril (The Navel) (1981)

Notes

• Alba, Marie Della Fazia. Jean Anouilh. Twayne Publishers, 1969. OCLC 70296
• Archer, Marguerite. Jean Anouilh. Columbia University Press, 1971. ISBN 9780231033466
• Falb, Lewis W. Jean Anouilh. F. Ungar Pub. Co., 1977, ISBN 97804421898

All links retrieved May 1, 2018.

• Jean Anouilh at the Internet Movie Database.